Bugün ne yaşıyorsak asla ve asla ilk kez yaşamıyoruz. Bugün yaşadığımız her duygu, her ilişki geçmişten getirdiğimiz bir ihtiyacın tekrarıdır. Biz bunu fark edene kadar, o ihtiyacı yetişkin tarafımızla gidermeyi öğrenene kadar bizi tekrar tekrar bulacaktır. Bizçoğu zaman, patron, sevgili, eş, çocuk, yakın arkadaş… Buralarda yaşadığımız ve bize zarar veren, “Bak yine aynı şey oldu” dediğimiz noktaları, anneden babadan, erken çocuklukta öğrendiğimizi ya da onu tekrar ettiğimizi bilmiyoruz. Bunun farkında bile değiliz. Aslında anneniz size çok iyi, ilgili davranmış olabilir ya da  babanız çok sevecen bir adam, çok iyi anlaştığınız biri olabilir. “Hiç babamla yaşamadım, şimdi neden kocamla yaşıyorum” diyebilirsiniz. Yani içinde bulunduğunuz durumu kendinizle özdeşletiremiyebilirsiniz. Bir anne ve babanın size verdiği var, ancak bir de çocuğun alabildiği var. Çocuğun kendi tarafında bildiği algıladığı var. Aynı ailenin içinde iki kardeşin bile aynı baba ile duygusu ve düşüncesi, yaşadığı hissi bambaşka. Bazı anne baba çocuklarına çok düşkün olabiliyor, çocuklardan biri “Ne kadar beni boğuyorlar, ne kadar ben olmama izin vermiyorlar” diyor. Aslında burda kilit nokta anne, babanın bize nasıl davradığından ziyade bizim hangi zeminle, hangi kapla onu aldığımızdır. Nasıl algıladığımız, o algı ve ihtiyaçlar bir ömür boyu devam ediyor. Biz uyanıp yetişkin tarafımızla artık bu ihtiyaç işlevsel değil, o gün oradaydı, bugün burada anlamlı değil diyip, o ihtiyacın bir başkası tarafından gidelirmesi beklemeksizin kendi içimizde giderip yetişkin tarafımızla piyasaya çıkana kadar bu böyle devam ediyor. Öbür türlü o çocukluktaki ihtiyacımız çocuk parçamızla orda park ediyor ve hep o ihtiyacın peşinde koşuyor. Ve o ihtiyacı asla ve asla bulamıyor; garanti edebileceğim tek şey bu. Çünkü bir çocuk o yaşta anne babasından görmediği bir şeyi sonraki yaşlarda başka bir yetişkinden alabilme şansı yok. Mesela, anne baba çocuğu bilmeden hiç fark etmeden mükemmel olmaya kurguluyor. Kıyaslama yapıyor , hep çocuğun potansiyelinin çok yüksek olduğunu daha iyisini yapması gerektiğini söylüyor. Şunu yapmalısın bunu yapmalısın, bak komuşunun kızı şunu yaptı… Abin böyle değil sen böylesin, daha çok çalışmalısın, matematik okumalısın, şu üniversiteye gitmelisin şöyle bir anne olmasın…. Şöyle bir yuva kurmalısın, böyle biri olmalısın, şu kadar para kazanmalısın… Anne, baba bunu tamamen çocuğun geleceği ile ilgili kendi kaygıları yüzünden yapıyor. Sanıyor ki çocuğu sürekli bir şeylere hazırlarsa hayatta daha mükemmel ve donanımlı yaparsa çocuk daha mutlu olacak ve yıkılmayacak ama bu kafa ile büyyen bir çocuk hayatın belli bir noktasında ben ne kadar yorgunum diyor. “Ben bu muyum,  bunu mu yapmak istiyorum, bu işi mi istiyorum?” diyor. “Kim söylüyor bana bu kadar para kazanmam gerektiğini, ben annem gibi bir anne olmak istemiyorum ki” diyor. Evet, çünkü belli bir yaşa kadar ben ne istiyorumu bilmeyip bir kabı doldurmaya çalışıyor kişi. Hep bir rolü, bir pozisyonu doldurmaya çalışıyor. Ve belki aslında ondan daha iyisini yapıyor ama algı hep bir şeylere yetişme çabası içerisinde. Dolayısı ile hayatın bir yerinde bir bakması gerekiyor. Yetişmesi gereken bir yer yok, “Ben zaten iyiyim” diyor. “Üstelik annem bana 5 yaşındayken bana bunu böyle yap diyordu artık 35 yaşındayım” ve “Anne ben bunu böyle yapabilirim”i idrak etmesi ciddi bir yolculuk ve bunu söylediği an  “Annecim sen de harika bir annesin ama ben de böyle bir anneyim“ davranışı ile gösterdiğinde annesinin eleştirileri de bitiyor. Çünkü o zaman annenin tavrı şuna dönüşüyor: “Bizim zamanımızda biz bunu böyle yapıyorduk ama siz gençler bizden ilerdesiniz”e getiriyor. Ve bunun nasıl dönüştüğünü kimse anlayamıyor. Çocuğunun rüştünü ispat etmesi ve onun birey olduğunu görmek istemesi  tüm anne babaların da istediği bir şey aslında. Biz bağlılıkla, bağımlılığı çok karıştırıyoruz. Bir sürü konuda ayrışamıyoruz. Oralarda biraz geçiş toplumu olmanın getirdiği bir şey de var. Maddi ve maddi olmayan konulardaki bağımızı doğru yönetemiyoruz. Maddi olarak çocuk bağlı olduğunda sanki manevi olarak daha da bağlı oluyor gibi geliyor anne babaya. Oysa ki, çocuk maddi olarak ne kadar aileden bağımsız olursa duygusal olarak o kadar sağlıklı bağımlı oluyor. Ama bu ikisi aynı şeymiş tek bir bağlılık modeli varmış gibi geliyor.

Eleştirdiğimiz için dönüşmüyoruz; bizde de aynısının olduğunu kabul edemediğimiz için eleştiriyoruz. Kabul edemediğimiz için de farklı bir şeye dönüşemiyoruz. Yani ben eğer yalan söyleme potansiyelimi kabul edemezsem, dürüstlüğün bir seçim olduğunu idrak edemem . Hiçbir zaman dürütlüğü seçemem ve mutlaka ve mutlaka yalan söylerim. Ben zaten o değilim dediğin için… Zaten dediğiniz hiçbir şeyin kendisini hiç zaman yapamıyorsunuz. Zaten biliyorum, zaten böyleyim, geçmiş olsun… Bir şeyi eleştirmek bende de aynısından olduğunu kabul etmemek veya aynısından bende olmasına izin vermemek. Dolayısı ile bu iki şey sürekli bir şey bastırmak demek. O bastırdığımız her şey de büyür. Bu da bir fizik kuralı. Efordur bu; bir şeyi sürekli bastırmak, normalde bir şeyi göstermeyeceği kadar büyük bir enerji ile patlar. Dolayısı ile yok  saydıkça büyütüyoruz.

İnsanın idrak etmesi gereken en temel şey hayat boyu başkalarına muhtaç olduğudur. Doğduğum andan itibaren bir bedenden ayrışıyorum ve ölüp bir bütünle birleşene kadar bir olana kadar hayat bir yolculuk ve bu yolculuk içinde bütün hikaye resmin nasıl olduğu ben ve ben olmayan arasındaki ilişkiye yüklediğim anlamdan çıkıyor. Mutlaka ve mutlaka bir ben olmayanla temas ediyorum. Bu ben olmayan önce annem, babam, bazen bedenim çünkü bedenim de ben değil, ona da dışardan bakabiliyorum. Bedenime de şahitlik edebiliyorum. Selülit olmuşum, vücudumda ödem var, ellerim terledi. Bedenimi de dillendiriyorum. Duyguma baktığım zaman korktum, üşüdüm canım acıdı diyebiliyorum. Hissedebiliyorum, benden bağımsız bir duygu dünyam var. Gene benden bağımsız bir zihnim var, “Yok ya, bu fikir nerden geldi aklıma?” diyebiliyorum. “Yok ya, yalan söylememiştir, şeytan soktu aklıma” dediğim, sorguladığım gene benden bağımsız çalışan durduk yerde aklıma gelen, yolda yürüken aklıma gelen gene benden bağımsız çalışan bir şey var. Ve ben bütün bunlardan çok daha fazlasıyım aslında. Bir sevgilim var, arkadaşım  var, patronum var, kardeşim var akrabalarım var, para diye bir şey var, zaman diye bir şey var. Çok göreceli ancak bir tanrı var, inanıyım inanmıyım, adına her ne dersem diyim. Bir şey var, bi mekanizma var. Sonuç olarak bütün bunlarla bir etkileşimim var benim  ve bütün hayat dediğim şey bu ikisi arasındaki hikayeden ibaret. Hayat iyi geçsin geçmesin, bendeki bu duygusunun, ağzındaki tadın buruk ya da ekşi olduğu bu etkileşimden kaynaklanıyor. Yoksa insanın hiçbirşey ile etkileşimi olamadan bir hayatı yok ki. Dolayısı ile insan önce bunu anlamalı, ben ve ben olmayan arasındaki paylaşımla var olduğunu ve var olabilmek için ben olabilmek için ben olmaya çok muhtaç olduğunu anlamak zorunda. Çünkü sınırımı çizdiğimiz yer burası. Kadınım dediğim zaman erkeklerle sınırımı çiziyorum cinsiyet olarak. Beyazım dediğim zaman zencilerle çiziyorum. Boyun 1,70 dediğim zaman, 1,70 olmayanlarla sınırımı çiziyorum. Evliyim, bekarım, Türküm, Orta Asyalıyım… Kendimi tanımladığım bir sıfatla bir ben ve ben olmayan yaratıyorum. Domastesi sevmem değim zaman bile domastesi sevenlerle ile sınır çiziyorum. Çok dürüstüm dediğim zaman dürüst olmayanla sınırımı çiziyorum. Herşeyle bir sınır çiziyorum ve bu sınırları ne kadar güçlü ve ne kadar altını kalın çiziyorsam golleri hep ordan yiyiyorum. Her devlet sınırı nerden çizerse cephe ordan açılır, savaş ordan çıkabilir, tehdit ordan gelebilir. Dürüstüm dediğimde, tehdit hayat boyu dürüstlüğümü anlamak ve olarada dürüst olmamak potansiyelin hayatın barındırdığı üzerinden gelir. “İlişkisi Var” kitabımın amacı inanların bunu anlaması. Kötüye ihtiyacımız var iyi de kalabilmek için; mutsuzluğa ihtiyacımız var, mutluluğu öğrenebilmemiz için. Ben olmayana ihtiyacımız çok var, ben olabilmek için. Ben olmayansız bir ben yok ki. Başka bir dinin olmadığı dünyada İslamiyette yok. Ya hep, ya hiç bu kitap. Hep bir şeyi parçasısın ve o bütünü çok büyük etkileyen bir parçasın aslında bunu anladığın zaman dönüşüyorsun ve sen dönüştüğüne dünya da dönüşüyor, değişiyor. Çünkü baktığın yer değişiyor çünkü bir tık yukardan bakıyorsun hayata . Dünya bu hikaye budur aslında.